Zagrożenia online dotyczą nie tylko komputera lub laptopa, ale też tabletów i smartfonów. To raczej z tych urządzeń częściej korzystają współczesne dzieci. Przygotowując dziecko do bezpiecznego korzystania ze smartfona, odłóż na dalszy plan aplikacje ochronne – zacznij od wyjaśnienia, jak dziecko powinno bezpiecznie korzystać z telefonu.
Trzy zasady bezpiecznego posługiwania się smartfonem przez dziecko:
1. Świadomość zagrożeń
Należy wyjaśnić dziecku, że oprócz miłych i przyjemnych rzeczy w sieci znajdują się także fałszywe aplikacje i różnego rodzaju oszuści; wiąże się z tym świadomość, jak mądrze korzystać z telefonu, czyli czego nie powinno się robić – np. odpowiadać na SMS-y z nieznanych numerów, odbierać połączeń od nieznajomych, unikać otwierania załączników w mailach nieznanego pochodzenia, zwłaszcza mających w temacie kuszące treści, a przede wszystkim nie klikać w reklamy ostrzegające o wykryciu wirusa na urządzeniu czy obiecujące wygranie dużych pieniędzy itp.
2. Świadomość, jak zachowywać się w trakcie internetowych rozmów z innymi, zwłaszcza obcymi
Należy uczulić dziecko na to, aby absolutnie nigdy i nikomu nie podawało żadnych danych dotyczących miejsca zamieszkania, szkoły, do której uczęszcza, czy zajęć, na które chodzi, aby nie robiło i nie pokazywało swoich zdjęć, szczególnie roznegliżowanych lub w innych kompromitujących sytuacjach oraz aby nie wdawało się w atakowanie innych dzieci i dorosłych, nawet jeśli ich znajomi to robią, a jeśli same staną się obiektem ataków – jak najszybciej poinformowały o tym rodziców lub pedagoga w szkole,
3. Świadomość wsparcia rodziców
Dzieci młodsze powinny konsultować wszystkie działania, jak np. pobieranie aplikacji, z rodzicami, starsze powinny mieć świadomość, że jeśli zacznie się dziać coś dziwnego, mają najszybciej jak to możliwe zwrócić się do rodzica w celu wspólnego zbadania sprawy. Dziecko w każdym wieku musi mieć pewność, że może liczyć na pomoc i zawsze może się po nią zgłosić.
Jakie zagrożenia czyhają na dziecko i jak im przeciwdziałać?
Można je podzielić na dwie kategorie. Pierwsza to zagrożenia wspólne dla komputerów i smartfonów, druga – zagrożenia tylko dla urządzeń przenośnych.
Zagrożenia wspólne dla urządzeń mobilnych i stacjonarnych to:
- nieodpowiednie treści – pornografia, przemoc czy informacje o narkotykach to treści, których dziecko nie powinno oglądać. Dzięki aplikacjom do kontroli rodzicielskiej możesz wyeliminować je z jego zasięgu; pamiętaj jednak, że nie ma jeszcze programu, który ukryłby przed wzrokiem dziecka takie rzeczy jak np. wulgaryzmy w komentarzach pod artykułami w sieci i na forach internetowych;
- fałszywi przyjaciele – w przypadku dzieci szkodniki często podszywają pod rzekomo darmowe dodatki do gier, obrazki, tapety, gry itp. Dziecko nieświadomie ściąga plik, który z obiecaną treścią nie ma nic wspólnego, jednak natychmiast po znalezieniu się na urządzeniu zaczyna działać i infekuje je. Wiele wirusów zaczyna działać dopiero po uruchomieniu fałszywej aplikacji – jeśli więc jest ona pobrana, a jeszcze nie została wybrana, można ją usunąć. Aby zredukować ryzyko pobrania i uruchomienia takiego „fałszywego przyjaciela”, niezbędna jest praca programu antywirusowego, działającego bez przerwy w tle;
- wydobywanie informacji prywatnych – wiele osób mających złe intencje, np. nagabujących i obsesyjnie śledzących poznanych przez internet ludzi, podszywa się pod rówieśników dziecka, dlatego należy uczulić je na to, aby nigdy nie podawało informacji dotyczących zamieszkania, regularnie odwiedzanych miejsc itp.;
- banery reklamowe – pod pozorem zachęcającej reklamy może kryć się przekierowanie na stronę infekującą smartfona złośliwym oprogramowaniem.
Zagrożenia specyficzne dla smartfonów to:
- szkodliwe aplikacje – najczęściej są to aplikacje pobierane spoza oficjalnych źródeł. W przypadku urządzeń z systemem Android oficjalnym źródłem jest sklep Google Play, przy systemach iOS to App Store, a przy Windowsie – Windows Store. Aby uniknąć nieprzyjemności, zablokuj w smartfonie możliwość pobierania aplikacji spoza nich. Niestety, zdarzyło się już wielokrotnie, że szkodniki udawały zwykłe aplikacje i były dostępne w oficjalnych sklepach. Jak uniknąć takiej sytuacji? Warto sprawdzić komentarze internautów zamieszczone pod opisem danego programu.
- płatne SMS-y (SMS Premium) – aby uniknąć związanych z nimi kosztów możesz całkowicie zablokować możliwość ich używania, ustalić miesięczny limit kwotowy na usługi Premium lub ustalić maksymalne stawki na wybrany ruch; w innym przypadku dziecko może nieświadomie narazić rodziców na nierzadko spore koszty.
- SMS-y od nieznanych osób – należy uczulić dziecko, aby wiadomości typu MMS i SMS od nieznanych osób kasować bez otwierania, a jeśli już zostaną one otwarte – nie klikać w żadne zamieszczone w nich obrazki, filmiki czy linki.
Uwaga na płatne subskrypcje
Jak poznać płatny numer? Dla SMS/MMS to numery 4-, 5-, 6-cyfrowe zaczynające się od 7, 8, 9.
Numery rozpoczynające się od 5 lub 6 to specjalne SMS-y, każde otrzymanie takiej wiadomości jest płatne. Najczęściej wiadomości z takich numerów przychodzą, gdy odpowiemy na przychodzącą SMSem ofertę reklamową lub obietnicę wygranej. Dlatego zasada powinna być prosta – nie odpowiadamy na takie SMSy, kasujemy bez żadnej reakcji.
Oszustwo może też być bardziej wyrafinowane. Przykładem może być otrzymanie kodu do serwisu, w którym się nie rejestrowaliśmy i SMS z prośbą o odesłanie go, bo autor rzekomo „omyłkowo wpisał ten numer podczas rejestracji”. Nigdy nie wolno tego robić – jest to zapis do kosztownych subskrypcji.
Trzeba też uczulić dzieci na sensacyjne wiadomości podawane na Facebooku (np. o przedłużeniu wakacji, wirusie Ebola w Polsce, „nieznane fakty” po śmierci znanej osoby). Obejrzenie takiej wiadomości (najczęściej wideo) wymaga podania numeru telefonu i wpisania na stronie otrzymanego kodu. Nigdy nie wolno tego robić – jest to aktywowanie płatnej subskrypcji, z której potem zwykle trudno się wypisać.
Zasady bezpieczeństwa
- Kasuj bez reakcji oferty reklamowe i informacje o wygranej lub jej możliwości.
- Kasuj bez reakcji SMSy z nieznanych numerów, szczególnie z prośbą o przesłanie kodu.
- Ignoruj sensacyjne wiadomości na Facebooku. Nie podawaj swojego numeru telefonu, by je zobaczyć.
Niech smartfon też się przyda
Zaproponuj dziecku, by zapisało w swojej liście kontaktów także numer telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży: 116 111. Zawsze może na niego zadzwonić, jeśli napotka niepokojącą sytuację – także w cyberprzestrzeni – a nie będzie chciało powiedzieć o tym rodzicowi.
Autor: Henryk Tur
Dodaj komentarz