Tiktoker czy youtuber? Młody człowiek tworzy w sieci

Dzieci chcą nie tylko podziwiać aktywność innych w internecie, ale też działać same. O ile publikacja filmu na YouTube potrafi być dla młodego człowieka dużym wyzwaniem, o tyle kilkudziesięciu sekundowy „wpis” wideo w sieci TikTok powstaje dużo łatwiej.

Selfie, zdjęcia telefonem, krótkie filmiki, proste montaże materiałów. Jest szansa, że dzieci są w tych działaniach bardziej biegłe niż większość dorosłych. Jest też dla nich bardziej naturalne upublicznianie swoich „zapisków”. Dzieci chcą mieć swój kanał na YouTube, a ostatnio – konto na TikTok (nie wiesz, czym w ogóle jest TikTok? Przeczytaj poradnik dla rodziców o TikTok).

YouTube a TikTok – praktyczne różnice

Przede wszystkim TikTok jest jednoznacznie nastawiony na młodzież. Można z niego korzystać od 13 roku życia (z YouTube – od 16 roku życia) – średni polski tiktoker ma 13-17 lat. TikTok może być traktowany jako medium mniej wymagające niż YouTube. Film łatwiej stworzyć, nagrać i opublikować. TikTok oferuje też łatwe do zastosowania narzędzia do „obróbki” nagranych filmików. Są to m.in. filtry, „naklejki”, maski, dodawanie muzyki i napisów czy przejścia lub inne proste sztuczki montażowe.

• TikTok jest siecią dla pokolenia smartfonowego. Występuje wyłącznie jako aplikacja mobilna, a do nagrywania filmów wystarczy smartfon.
• Filmiki w TikTok trwają od 15 do 60 sekund, a filmy na YouTube są zwykle dłuższe (co najmniej kilka minut). Dlatego choćby samo nagrywanie może trwać krócej. Długość filmu może być dla młodego twórcy ułatwieniem, ale i ciekawym wyzwaniem – jak zmieścić swój pomysł w określonym czasie.
• Film w TikToku umieszcza się dużo łatwiej i szybciej niż na YouTube. Tiktokowy film to nagranie z telefonu, które następnie można udoskonalić – dobrać muzykę (własną lub z bazy aplikacji), dorobić napisy, różnego rodzaju filtry i dodatki (maski, naklejki, kolory etc.) lub przeprowadzić prosty montaż. Gotowy materiał pojawia się w aplikacji niemal natychmiast. Odpada czas wgrywania filmu na platformę czy też pieczołowitego montowania i udoskonalania go – jak to zwykle jest w przypadku YouTube.

Co nagrywamy na YouTube, a co na TikTok

Rozróżnienie nie jest oczywiście jednoznaczne, jednak Tiktokowy film ma zwykle inny charakter niż publikacja na YouTube. Tiktokerzy nagrywają raczej spontaniczne migawki – zabawne czy nietypowe scenki (np. tiktokerka donatkinatki pokazuje przygotowanie ziarna popcornu w prostownicy), umiejętności, impresje (np. lipsync, czyli taniec i udawany śpiew do znanej melodii).

Nagrania na YouTube można już nazwać „programami” – są zwykle bardziej przemyślane i wymagające dłuższych przygotowań. Często skierowane są do węższych kręgów odbiorców, np. o konkretnych zainteresowaniach lub specyficznym poczuciu humoru. Twórcy często dzielą się swoimi przemyśleniami albo wiedzą i umiejętnościami w ulubionej dziedzinie.

Umownie możemy zatem przyjąć, że filmowe przedstawienie swoim fanom nowego kotka pasuje raczej jako nagranie na TikTok, a dłuższa, wymagająca scenariusza i montażu opowieść o zwyczajach tego samego kotka czy praktyczny poradnik o opiece nad tym zwierzątkiem – jako film na YouTube.

Budowanie społeczności przez tiktokera

TikTok jest przede wszystkim portalem społecznościowym, gdzie filmiki pełnią podobną rolę jak wpisy na innych portalach. Dlatego wokół nagrań danego tiktokera powstaje społeczność fanów (ang. follower). Ważna jest aktywność wokół nagrań (reakcje). W porównaniu do YouTube:

• TikTok ma charakter bardziej społecznościowy – dużo ważniejsza niż w przypadku YouTube jest interakcja między twórcą a jego fanami (followers).
• W TikTok częstotliwość umieszczania filmów w sieci jest większa. Doświadczeni Tiktokerzy umieszczają po kilka filmów dziennie
• ikTok jest moderowany pod względem „bezpiecznych treści” nieco inaczej niż YouTube. Wystarczy np. umieszczenie w nagraniu nożyczek, by film został zakwestionowany jako zawierający potencjalnie niebezpieczne treści

Rodzicu, wtrącaj się. Z wyczuciem

Naszą rolą jest podpowiedzenie dziecku kilku zasad, które obowiązują praktycznie przy korzystaniu z każdej sieci społecznościowej i każdej publikacji w internecie. Co możemy podpowiedzieć dzieciom w zakresie publikacji filmów na TikTok:

• Zastanów się, zanim opublikujesz. Nie wszystkie „śmieszne” sytuacje nadają się do publicznego prezentowania.
• Wpis (filmik) może mieć różne tryby prywatności – nie musi być dostępny dla wszystkich.
• Hejterów i złośliwców nie brakuje w żadnej społeczności. Zawsze znajdzie się ktoś, kto będzie próbował dokuczyć młodemu autorowi. Warto byśmy nauczyli dzieci, że nie unikną negatywnych komentarzy (zobacz, jak rozmawiać z dzieckiem o hejcie i innych pułapkach publikacji materiałów w sieci) …
• W TikToku, jak i wszędzie, mogą pojawić się treści nieodpowiednie dla dzieci, a także osoby podszywające się pod dzieci lub młodzież ze złymi zamiarami. Naucz dziecko, żeby zgłaszać niewłaściwą treść czy nieodpowiednie zachowanie – nie tylko rodzicowi, ale i administratorom portalu (są do tego specjalne przyciski).

Badania tikoterów w Polsce i codzienne doświadczenia pokazują, że z TikToka korzystają także dzieci poniżej 13 roku życia. To zwykle nie jest dobry pomysł – nawet początkujący użytkownik internetu, a szczególnie portali społecznościowych, powinien być do tego dobrze przygotowany i wystarczająco dojrzały, by poradzić sobie z wyzwaniami, których nie oszczędzi mu nawet najbardziej niewinne miejsce w sieci…